l. Muziek
1. Hoe heet deze trompetsolo,
die bij droevige gelegenheden - onder meer tijdens Dodenherdenking – ten
gehore wordt gebracht?
2. Welke popsong begint met de regels "Long long time ago, I can still
remember how that music used to make me smile. And I knew if I had my chance
that I could make those people dance and maybe they’d be happy for a
while"?
3. Deze Duitse romantische componist (1838 – 1920) is met name bekend door
zijn eerste vioolconcert en de zetting van het werk Kol Nidrei voor cello en
orkest. Zijn naam graag.
4. Welke Nederlandse popgroep verloochent af en toe haar Friese roots niet,
hetgeen bijvoorbeeld blijkt uit het nummer "In neije dei"?
5. Naar welke naam luistert het overbekende slotkoor van de Matthäus Passion?
6. Dirk Witte maakte veel teksten voor cabaretier Jean-Louis Pisuisse. Hij
schreef onder meer diens lijflied, waarin met verve tekeer wordt gegaan tegen de
burgerlijke sfeer van twijfel en fatsoen. Hoe heet dit lied?
7. In een opera van Mozart weet de titelheld, dienaar van een edelman, samen met
zijn bruid door list en handigheid zijn meester te weerhouden van het uitoefenen
van het eerstenachtsrecht. Hoe heet deze opera?
8. The Second Waltz kreeg grote bekendheid door de uitvoering van André Rieu.
Wie is de componist van deze meeslepende wals?
9. Wat is een falset?
10. War of the Worlds was de naam van een lp uit de jaren zeventig van Jeff
Wayne. Deze plaat – een soort muzikaal hoorspel over een invasie van de
Marsmannetjes – werd niet het minst bekend door de verteller. "No one
would have believed in the last few years of the ninetienth century that human
affairs were being watched from the timeless worlds of space", luidden zijn
openingswoorden. Wie was deze verteller?
ll.
Sociaal-maatschappelijk
1. D66’er Boris Dittrich, sinds
1994 Kamerlid voor deze partij, heeft vorig jaar een wetsontwerp ingediend dat
het hinderlijk volgen van al dan niet bekende personen strafbaar stelt. Welke
Engelse term wordt gehanteerd voor dergelijke belaagpraktijken?
2. Welke belangrijke maatschappelijke functie oefent Henk Don uit?
3. Bij welk automerk horen de volgende modellen: Lanos, Nubira en Leganza?
4. Hoe heet de in 1929 door Horkheimer en Adorno opgerichte kring van
voornamelijk sociologen? Een belangrijke representant van deze kring is Jürgen
Habermas.
5. Op 2 februari 1998 ontstond uit de Industriebond, de Dienstenbond, de
Voedingsbond en de Vervoersbond van de FNV één gezamenlijke fusiebond. Hoe
heet deze?
6. De kreet "Dat is logisch, hè?" lag menig Nederlander in de jaren
zeventig op de lippen bestorven. Aanleiding was een reclamespot waarin een
meisje op een spiegel het verschil tekende tussen gewone tampons en het door
haar gepropageerde merk, dat rond van boven was. Om welk merk tampon ging het?
7. Welke Britse denker en publieke figuur (1872-1970) leverde belangrijke
bijdragen aan de grondslagen van de wiskunde, logica in het algemeen en
epistemologie?
8. Welke term – ontleend aan het Grieks en letterlijk betekenend "erbij
gekomenen" – wordt gehanteerd voor mensen die hun vroegere godsdienst
verlaten en volledig tot het jodendom overgaan?
9. Hoe heet volgens de freudiaanse leer het derde stadium van de psychoseksuele
ontwikkeling, na de orale en de anale fase? Dit derde stadium wordt tussen het
derde en vierde jaar van het kind bereikt.
10. Wie is sinds 1997 burgemeester van Hilversum?
lll. Sport
1. Hoe heette de enige
Nederlandse deelnemer aan het onderdeel snowboarden tijdens de Olympische
Winterspelen van Nagano?
2. Als Die Haghe en PKC tegen elkaar uitkomen, over welke sport hebben we het
dan?
3. "De goddelijke kale" werd hij genoemd, of ook wel "le divin
chauve". Deze voetballer bracht immers een deel van zijn carrière door in
Frankrijk. In eigen land maakte hij furore bij het Haagse VUC. Hoe heette deze
kaalhoofdige spits, die twaalf interlands speelde, hetgeen volgens kenners veel
te weinig was voor iemand met zijn capaciteiten?
4. Welke schaatser vergat tijdens het Europees kampioenschap van 1971 te
wisselen van de buiten- naar de binnenbaan, waarmee hij feitelijk dus zichzelf
benadeelde maar wat niettemin leidde tot zijn diskwalificatie uit dit toernooi?
5. Wie zei in 1996 over wie: "He should not put his head in other’s
players ass"?
6. Een bowler die in één worp alle kegels omvergooit, scoort een
"strike". Hoe heet het als hij hier twee ballen voor gebruikt?
7. De ruggelingse methode bij het hoogspringen is in zwang geraakt na de
Olympische Spelen van 1968. De winnaar van dit onderdeel gaf zijn naam aan deze
speciale techniek. Hoe wordt deze techniek genoemd?
8. De Nederlandse zwemsters wonnen op de Olympische Spelen van 1964 zilver op de
wisselslagestafette. Drie van de vier waren Klenie Bimolt, Ada Kok en Korrie
Winkel. Wie was de vierde?
9. Bobby Fischer was in 1972 de eerste niet-Russische wereldkampioen schaken
sinds 1937. Hij won de tweekamp in Reykjavik met 12 ½ - 8 ½ van zijn
Sovjet-opponent. Wie was dat?
10. Wat is de naam van de tennisslag waarbij een speler een bal zonder dat deze
stuit kort achter het net legt
lV. Aardrijkskunde
1. Hoe heet het sultanaat aan de
noordkust van Borneo dat onder Brits protectoraat staat?
2. Het midden van een tropische cycloon wordt doorgaans gevormd door een rustig
gebied zonder bewolking. Hoe noemt men dit gebied?
3. Welk dorp onder de rook van Arnhem dankt zijn naam aan een inmiddels daar
niet meer gevestigde lederwarenfabriek?
4. Hoe heet het Surinaamse stadje in het district Marowijne dat in het centrum
van een bauxietgebied ligt? Het is in 1919 gesticht door de Surinaamse Bauxiet
Maatschappij op de plaats van een bosnegerdorp.
5. Welke Utrechtse hoogleraar richtte in 1854 het Koninklijk Nederlands
Meteorologisch Instituut op?
6. Hoe heet de hoofdstad van Groenland?
7. In welke Friese streek, gelegen ten westen van Lemmer, vinden we plaatsen als
Balk, Rijs en Oudemirdum?
8. Hoe heet het schiereiland in het noordoosten van Mexico? Het is een tropisch
gebied en beroemd om de overblijfselen uit de culturen van Maya’s en Tolteken.
9. Hoeveel vierkante kilometer bedraagt de oppervlakte van Nederland, exclusief
de grote wateren? Een marge van 10 % naar boven en naar beneden is toegestaan.
10. Het diepste punt van de aardkorst ligt ten oosten van de Filippijnen, waar
de oceaankorst die de Grote Oceaan draagt onder de aangrenzende continentale
korst, die Eurazië draagt, duikt. Hoe heet dit punt, dat op 11.034 meter diepte
is gelegen?
V. Taal en literatuur
1. De toneelstukken van William
Shakespeare bevatten tal van gevleugelde uitspraken. Met name de Hamlet staat
bol van de passages die nog altijd te pas en te onpas worden gebezigd. Denk maar
aan "To be or not to be, that is the question", "Something is
rotten in the state of Denmark" en "There is more between heaven and
earth than is dreamt of in your philosophy". De laatste woorden van het
hoofdpersonage uit dit stuk horen thuis in de categorie famous last words. Hoe
luiden deze woorden?
2. Zijn echte naam luidde Jan Bernard Wemmerslager van Sparwoude en hij leefde
van 1911 tot 1989. Of zijn werk tot de literatuur gerekend mag worden, is voor
enige discussie vatbaar. Vaststaat dat zijn boeken – bijvoorbeeld De
Porseleintafel en De kantélen kàntelen – gretig aftrek vonden bij het grote
publiek. Wat was het pseudoniem van deze schrijver, die zelf literaire kwaliteit
van minder belang achtte dan amusement en ontroering?
3. Hoe luidt de benaming voor de korte kluchten die doorgaans na abele spelen
werden opgevoerd? Deze kluchten zijn simpel van structuur en bevatten
standaardelementen als kijf- en vechtpartijen. Voorbeelden zijn Lippijn en De
Buskenblaser.
4. Wat is de Nederlandse vertaling van het Friese woord earmtakke?
5. In welk toneelstuk vinden we de beroemde zin "Erst kommt das Fressen,
dann kommt die Moral"?
6. Hoe heet de literaire stroming waartoe onder meer Don Duyns, Ronald Giphart
en Hermine Landvreugd worden gerekend?
7. Wat was de naam van de Griekse lyrische dichteres, geboren op Lesbos in de
zevende eeuw voor Christus? Zij bezong met grote eenvoud en treffendheid de
liefde.
8. Van Multatuli verscheen in 1890 - drie jaar na zijn dood - een onvoltooide
roman. Het is een idyllisch-romantische uitbeelding van een gevoelig, van edele
daden dromend jongetje in een kleinburgerlijk milieu. Evenals de Max Havelaar
bevat ook dit boek veel autobiografische gegevens. Hoe luidt de titel?
9. Het werk van deze in Rusland geboren Amerikaanse romanschrijver wordt
gekenmerkt door verfijnde stilering, zelfreflectie en speelse inventiviteit. Met
name zijn boek Lolita, een schets van de vleselijke liefde van een volwassen man
voor een jong en weinig naïef meisje, gaf hem bekendheid bij een breder
publiek. Zijn naam graag.
10. Welke uitdrukking wordt vaak ten onrechte gebruikt voor een nestor op een
bepaald gebied, maar betekent feitelijk een vertrouweling die achter de schermen
een grote rol speelt?
Vl. Exact
1. Hoe noemt men verwisseling van
twee getallen in een reeks (bijvoorbeeld 12345 wordt 13245)? Deze verwisseling
is van belang in de statistiek.
2. Welke Nederlander won in 1953 de Nobelprijs voor de fysica?
3. Wat is de meer alledaagse benaming voor de voorstanderklier?
4. Hoe heet een astronomisch object, vermoedelijk een melkwegstelsel in het
beginstadium van zijn ontwikkeling, dat extreem sterke straling uitzendt en
daardoor op zeer grote afstand van ons waarneembaar is als signaal uit het verre
verleden?
5. Welk chemisch element wordt voorgesteld door het symbool N?
6. Hoe heet een vierhoek met twee evenwijdige en twee niet-evenwijdige zijden?
7. Waar staan de letters "ROM" voor in de afkorting cd-rom?
8. Wat is het grootste dier dat ooit heeft geleefd?
9. Welke plant is hier afgebeeld?
10. Hoe noemt men in de elektronica een van een halfgeleider vervaardigd
component die als versterker of schakelaar van zwakke elektrische signalen
werkt?
Vll. Deze eeuw
1. Welke naoorlogse Nederlandse
premier regeerde het kortst, namelijk van november 1966 tot april 1967?
2. Op welke manier kwam de Zuid-Afrikaan Louis Washkansky in 1967 in het
wereldnieuws?
3. De PSP wordt opgericht, Van Hall wordt burgemeester van Amsterdam, het
Verdrag van Rome wordt gesloten, Bourguiba wordt president van Tunesië, de
Velsertunnel wordt geopend en het ruimtehondje Laika wordt gelanceerd. Kortom,
een veelbewogen jaar. Maar welk jaar was dat?
4. Hoe heet de huidige premier van Spanje? Hij is de opvolger van Felipe
Gonzalez.
5. In 1942 vond de slag in de Javazee plaats. De geallieerde vloot leed een
zware nederlaag tegen een Japans eskader. Wie voerde de geallieerden aan? Hij
zette de aanval in met als order "All ships follow me" (en dus niet
het apocriefe commando "Ik val aan, wie volgt mij").
6. Hoe heette de beroemde Britse suffragetteleidster in de jaren ’10? Samen
met haar dochter Christabel, Flora Drummond en andere dames ondernam ze tal van
militante acties, waaronder in 1912 het ingooien van de ruiten van de
ambtswoning van de premier.
7. De nacht van 13 op 14 oktober 1966 vormt een mijlpaal in de Nederlandse
politiek. Inderdaad, dat was de Nacht van Schmelzer. Waarom is deze nacht onder
die naam de geschiedenis ingegaan, oftewel wat was Schmelzers rol die nacht?
8. Op 30 januari 1968 begon de Vietcong een reeks aanvallen. Onder welke naam,
ontleend aan de naam van het boeddhistisch nieuwjaar, zijn deze aanvallen bekend
geworden?
9. Wie was in 1918 de eerste katholieke minister-president van ons land?
10. Met welke popsong voerden Bill Clinton en Al Gore in 1992 een geslaagde
presidentiële campagne?
Vlll. Ontspanning en
vermaak
1. Een van de beroemdste sketches
uit het Nederlandse cabaret is afkomstig van de lp Hengstenbal van Koot en Bie.
Onder de naam "De Klisjeemannetjes live in de Haagse Houtrusthallen"
wisselen twee bijna veertigers vrijmoedig van gedachten over hun geslachtsleven.
Voor de seksuele daad gebruiken zij welgeteld 23 synoniemen. Noem er acht.
2. Welke vier dingen behoort een Engelse of Amerikaanse bruid volgens een aloud
rijmpje in elk geval te dragen?
3. In welk KRO-televisieprogramma dat in de jaren zestig populair was, maakten
Gait Jan Kruutmoes, Drika en Lubbert furore?
4. Hoe heet het oogstfeest dat vroeger in Twente, Salland en de Achterhoek op de
boerderij werd gevierd, maar tegenwoordig een openbaar georganiseerd karakter
kent? Het bekendst is dit feest in Raalte, dat jaarlijks duizenden bezoekers
trekt.
5. Wie is per 1 augustus aanstaande de nieuwe hoofdredacteur van Vrij Nederland?
6. Een van de allereerste strips dateert uit 1865 en is de schepping van de
Duitser Wilhelm Busch. Het beeldverhaal gaat over twee notoire pestkoppen die
regelmatig lik op stuk krijgen. Beroemd is de telkens terugkerende passage
"Dieser war der erste Streich und der zweite folgt sogleich". Hoe heet
dit beeldverhaal?
7. Hoe heet het Nederlandse kinderkledingmerk dat kleurige, fantasierijke
kleding, accessoires en zelfs een eigen kinderparfum op de markt heeft gebracht?
De producten van dit merk worden naar 35 landen geëxporteerd.
8. Onder welke naam kennen wij het spel "Ne t’en fais pas"?
9. Hoe heten deze koekjes?
10. Welke componist (1902-1979) en welke tekstschrijver (1895-1960) vormden het
succesvolste en invloedrijkste team uit de geschiedenis van de Broadway-musical?
Bekende producties van hen waren onder meer Oklahoma, The King and I en The
Sound of Music.
IX. Geschiedenis tot
1900
1. Welk antwoord gaf Kaïn toen
hij – na Abel te hebben gedood – door God gevraagd werd waar Abel was?
2. Met welke verzamelnaam werden de door absolutisme en feodalisme gekenmerkte
regeringsvormen vóór de Franse Revolutie aangeduid?
3. 3 oktober wordt door iedere Leidenaar geassocieerd met hutspot, haring en
wittebrood. Op deze datum wordt per traditie het Leids ontzet herdacht. In welk
jaar vond dit ontzet plaats?
4. Welke gebeurtenis heeft ertoe geleid dat socialisten op 1 mei de Dag van de
Arbeid vieren?
5. Hoe heette de aartsbisschop van Canterbury die in conflict kwam met de
Engelse koning Hendrik II en die in 1170 werd vermoord? Deze moord in de
kathedraal inspireerde T. S. Eliot en Jean Anouilh tot literaire werken.
6. Wie was de Romeinse god van deuren en poorten die werd afgebeeld met twee
gezichten die elk een andere kant opkeken?
7. Graaf von Zinzendorf vestigde zich in 1736 in Amsterdam. Hij stond aan het
hoofd van een godsdienstige opwekkingsbeweging, die zich opstelde tegenover het
verstarde, verstandelijke geloof in de bestaande Kerken. Deze beweging heeft
geen bindende leer en is oecumenisch van aard. Hoe heet zij?
8. Zij leefde van 1717 tot 1780 en was van 1740 tot haar dood keizerin van
Oostenrijk. Zij had grote bestuurlijke capaciteiten, was afkerig van de
Verlichting, maar hervormde niettemin op kleine schaal onderwijs en strafrecht.
Wat was haar naam?
9. In 1878 overleed op 26-jarige leeftijd een moordenaar in de gevangenis van
Leeuwarden. Hij was twee jaar eerder wegens een dubbele moord tot levenslang
veroordeeld. Zijn naam is blijven voortleven in een vaak gebezigde uitdrukking.
Hoe heette hij?
10. Wie was de enige zoon van Frederik Hendrik en Amalia van Solms? Hij leefde
van 1626 tot 1650; in 1647 werd hij stadhouder. Toen hij in 1650 stierf aan de
kinderpokken werd dat niet allerwegen als een groot verlies betreurd. "Geen
blijder maer in tachtig jaar", zei men in Amsterdam.
X. Kunst
1. Hoe heet het
populair-culturele festival dat sinds een aantal jaren op Terschelling wordt
georganiseerd?
2. Deze Belgische architect (1861-1947) was een tijdgenoot van Berlage en had
een vergelijkbare invloed. Hij was een van de belangrijkste vertegenwoordigers
van de art nouveau in zijn land.
3. Het Guggenheim Museum in New York dateert van 1959. Vorig jaar werd in een
Europese stad een soort filiaal geopend. Welke stad is dat?
4. Dit jaar kreeg Nederland zijn derde Oscar in de geschiedenis. Na De Aanslag
en Antonia werd ditmaal Karakter uitgeroepen tot beste niet-Amerikaanse
productie. Wie is de regisseur van deze film?
5. Hij studeerde aan de Akademie voor Kunst en Industrie in Enschede en was van
1965 tot 1970 verbonden aan de NTS en de NOS. Daarna werd hij bekend door zijn
werk voor de VPRO-televisie, als vormgever en als regisseur. Zijn naam graag.
6. Maurice Béjart is een Franse choreograaf die balletten maakt vol erotiek,
filosofie en dansvirtuositeit. Hij heeft lange tijd aan het hoofd gestaan van
een in Brussel gevestigd ensemble. Hoe heette dit gezelschap?
7. Als kersverse FBI-agente moet Jodie Foster een gevaarlijke, in een kooi
geïnterneerde psychopaat – gespeeld door Anthony Hopkins – trachten te
bewegen om de identiteit van een nieuwe seriemoordenaar bekend te maken. Hoe
heet deze met tal van Oscars gelauwerde film, ook wel genoemd "de Psycho
van 1991"?
8. Deze Nederlandse acteur (1842-1925) was onder meer legendarisch door zijn
vertolking van Shylock, de joodse geldschieter in Shakespeares De Koopman van
Venetië. Hoe heette hij?
9. In de negentiende eeuw kende Nederland een schildersgeslacht met maar liefst
zestien schilderende leden. De bekendste van hen leefde van 1803 tot 1862 en
oriënteerde zich in zijn bosgezichten en boomrijke landschappen op oude
meesters, vooral op Jacob van Ruysdael. Hoe luidt de naam van dit
schildersgeslacht?
10. In welke kunstvorm is de Amsterdammer Jacob Olie (1834-1905) bekend
geworden?