1. SPORT
1. Welke zwemmer zwom als eerste mens de 100 meter vrije slag onder de minuut?
2. In de autosport zijn Zuid-Afrikanen niet verwend met goede resultaten. Toch was er in de jaren zeventig een Formule 1-coureur die - tot nu toe - als enige Zuid-Afrikaan wereldkampioen werd. Hoe heet hij?
3. Hoe heet het vierkante binnenveld (tussen de vier honken) bij honkbal?
4. Onlangs moest een voetballer van de Duitse club Schalke 04, en oud-speler van Roda JC en FC Utrecht, wegens een chronische blessure, een einde aan zijn actieve carrière maken. Wie is hij?
5. De revelatie van het huidige veldritseizoen, is een 23-jarige Belgische wielrenner die bijna alle wedstrijden op zijn naam heeft geschreven. Vorige week en afgelopen weekeinde verloor hij de eerste wedstrijden om de wereldbeker, na er veertien te hebben gewonnen. Deze renner is leider in de stand om de wereldbeker. Zijn naam?
6. Het huidige tennis is ongeveer 800 jaar geleden ontstaan in Frankrijk als een kaatsspel waarbij de bal met de hand werd gespeeld. Het werd gespeeld in een zaal. Pas vanaf de 19e eeuw werd tennis buiten, nl. op gras gespeeld. Hoe heette deze voorloper van tennis?
7. Hoe heet de enige Zweed die tot nu toe zwaargewicht wereldkampioen boksen is geweest?
8. Waartoe dient de emmer zand waarmee men tijdens een rugbywedstrijd af en toe het veld in loopt?
9. Bij welke 5 landen is het Nederlands elftal ingedeeld ter voorbereiding op de wereldkampioenschappen voetbal in Japan en Korea in het jaar 2002?
10. Deze Engelse voetballer leefde van 1941-1993, en werd al op 22-jarige leeftijd aanvoerder van het Engelse elftal. Uit de handen van de Queen ontving hij in 1966 de wereldbeker. Vier jaar later, in Mexico, werd bij voor de start van het WK ten onrechte verdacht van het stelen van een armband in een juwelierszaak Wie was hij?2. DEZE EEUW
1. Hoe luidde de echte naam van Mata Hari?
2. In 1932 was de Great Depression op zijn dieptepunt: 13 miljoen werklozen in de VS, waarvan er maar 1 op de 4 steun kreeg. Veel werklozen zwierven derhalve in hun auto's rond, op zoek naar werk. Op sommige plaatsen ontstonden hele dorpen vol werklozen gehuisvest in hutjes die rond hun auto’s gebouwd waren: hoe werden deze nederzettingen genoemd?
3. Welke commissie deed in 1976 onderzoek naar de vermeende betrokkenheid van prins Bernhard bij het verstrekken van steekpenningen door de Lockheedfirma?
4. Welk land werd tijdens en dankzij de Russische revolutie van 1917 onafhankelijk?
5. De Duitse Junker JU87 jachtvliegers en duikbommenwerpers waren zeer succesvolle vliegtuigen in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog. Onder welke naam zijn deze vliegtuigen heter bekend geworden?
6. Hij werd in 1912 geboren in Vietnam, werd geschiedenisleraar, en sloot zich in 1944 aan bij Ho Chi Minh. Samen richtten ze de Vietminh op. Tijdens de eerste Indo-Chinese oorlog (1946-1954) voerde bij de Vietminh aan in de strijd tegen de Fransen. Hij werd beroemd door zijn overwinning op de Fransen bij Dien Bien Phu (1954). Daarna werd hij minister van defensie in Noord-Vietnam en was persoonlijk verantwoordelijk voor het TET-offensief tegen de Amerikanen in 1968 tot 1982 was hij tevens vice-premier van Vietnam. Zijn naam?
7. De oorlog van de Verenigde Naties tegen Irak om de annexatie van Koeweit ongedaan te maken (1991), wordt wel de Tweede Golfoorlog genoemd. Wat was de Eerste Golfoorlog?
8. In 1916 werd tussen de Britten en de Fransen een geheim verdrag gesloten, waarbij de restanten van het Turkse Rijk onderling werden verdeeld. De Fransen kregen Syrië en Libanon, de Britten Palestina, Irak en Jordanië. Dit verdrag, genoemd naar de onderhandelaars uit beide landen, veroorzaakte ernstige problemen in het Midden-Oosten, onder meer omdat het een verbreking betekende van de beloften aan de Arabieren m.b.t. onafhankelijkheid en aan de joden m.b.t. een joods nationaal tehuis. Hoe heet dit verdrag?
9. Noem vier PvdA-ministers uit het kabinet Den UyI.
10. Hoe heet de president van China?3. MUZIEK
1. Uit welke musical is het lied "Good morning starshine" afkomstig?
2. Steeds vaker verschijnen er pop- en andere muziekfestivals in Nederland. Kralingen 1970 was het eerste, daarna volgden vele. Een bijzonder festival vindt ieder jaar in november plaats in Groningen; daar kunnen met name beginnende bands podiumervaring opdoen. Hoe heet dit festival?
3. Deze Europese componist (1841-1904) verwerkte stiekem een stukje 'Yankee Doodle in een beroemd werk, schreef een cantate voor de Amerikaanse vlag, en schreef zijn beroemdste symfonie in Iowa. Hier is een deel van één van zijn dansen te horen.
4. Wat is een madrigaal?
5. Welke grote hit van de Beatles wordt hier door de groep 'Beathoven' in het Hongaars gezongen?
6. De overeenkomst tussen een gitaar en een arpeggione is, dat ze op exact dezelfde manier gebouwd zijn. Wat is het verschil?
7. Welke Senegalese zanger zingt dit duet met de zangeres Neneb Cherry?
8. Onder folkmuziek wordt doorgaans verstaan het 'geheel van arbeids-, liefdes-, drink-, dans-, klaag-, pattriotische en religieuze muziek, dat onder een volk ontstaat en doorgegeven wordt'. Een Ierse vertegenwoordiger hiervan bestaat uit een inmiddels bejaard gezelschap van heren, dat zich na de jaren zeventig heeft toegelegd op traditionele Keltische volksmuziek. De leider van de band is Paddy Moloney Wie zijn dit?
9. "Zak es lekker door, zak es lekker door, da's goed voor de lijn, zak es lekker door, zak es lekker door, dat is toch zo fijn" was een carnavalshit voor de Deurzakkers in 1975. Dit nummer is ingezongen met spelers van een Nederlandse profvoetbalclub. Welke?
10. In de jaren vijftig en zestig vond - na de repatriëring van tienduizenden Indische Nederlanders - de zogenaamde 'Indo-pop' een hoogtepunt. De beroemdste vertegenwoordiger van deze muziekstroming waren The Blue Diamonds. Wij echter zoeken de naam van een rock-and-roll-band die als eerste rockband ook in het buitenland aansloeg. In Duitsland werden deze vier broers actief als nachtcluborkest. In 1967 hadden ze een toptiennotering met "Little Bird".4. KUNST
1. Noem drie films die de Vietnamoorlog als thema of achtergrond kenden.
2. Deze Duitse schilder leefde van 1891-1969. Zijn doeken waren realistisch en 'grimmig-medogenloos' en bedoeld om te shockeren. Na WO1 maakte hij een serie portretten van het leven in de loopgraven. Daarna schilderde hij vooral de verschoppelingen in de Weimarrepubliek. Hij werd vanwege zijn 'entartete kunst' tijdens WO2 opgepakt door de Gestapo. Later schilderde hij vooral in expressionistische stijl.
3. Tienduizenden gave, beschilderde glassplinters van gebrandschilderde ramen uit de Middeleeuwen en Renaissance, zijn verleden week bij opgravingen in Zutphen gevonden. De kwaliteit van sommige schilderingen is volgens de stadsarcheoloog van Zutphen vergelijkbaar met die van Michelangelo of Rafael. Het vermoeden bestaat derhalve, dat er een grote meester schuilgaat achter het glas. Men denkt hierbij aan een Nederlandse renaissanceschilder (1495-1562), die een tijd lang in Italië werkte, daar een portret maakte van paus Adriaan VI, zich vervolgens in Utrecht vestigde waar hij een reeks van triptieken, altaarstukken en architectonische werken van blijvende waarde produceerde. Wie was hij?
4. Welke kunstwerken vindt men in een 'glypotheek'?
5. Wat is het in omvang grootste schilderij dat in Nederland te zien is?
6. Chippendales zijn gespierde mannen die voor veel geld een optreden verzorgen. De Engelsman Chippendale (18e eeuw) wordt echter geassocieerd met een andere kunstuiting. Welke?
7. In Frankrijk werd dit jaar een enquête gehouden onder 500.000 Fransen, waarbij men kon aangeven wie als de belangrijkste schilder van de afgelopen eeuw werd beschouwd. Noem twee van de schilders die in de top drie eindigden.
8. Het Stedelijk Museum kocht van deze Amerikaanse kunstenaar een beeld dat bestaat uit een varken dat geduwd wordt door een jongen en engeltjes. De aankoop ervan veroorzaakte veel commotie. Wie is de maker?
9. Deze Venetiaanse schilder uit de Renaissance leefde van 1477-1576 en heeft de Venetiaanse schilderkunst van de16e eeuw geheel beheerst. Hij is vooral bekend geworden door zijn portretkunst, o.m. van Karel V, die hem tot hofschilder benoemde. Hoe luidt zijn naam?
10. Een stormachtige mengeling van primaire kleuren is typerend voor het werk van deze Deense schilder (1914-1973). Hij was een van de oprichten van de Cobrabeweging, en was naast schilder ook plastisch kunstenaar. Wie?5. TAAL EN LITERATUUR
1. Wat is 'karmozijn'?
2. In 1959 schreef koningin Wilhelmina een autobiografie. Onder welke titel?
3. Deze Franse dichter leefde van 1524-1585. Omstreeks 1550 leidde hij een dichtersgroep onder de naam 'La Pléiade', waar onder anderen de dichter Joachim du Bellay deel van uitmaakte. De meeste van zijn gedichten zijn aan Cassandre Salviati opgedragen, zoals het beroemde 'Ode à Cassandre'. Een late liefde voor een andere dame inspireerde hem tot de 'Sonnets pour Hélène' (1578). Wie?
4. Onlangs overleed de Amerikaanse schrijver van de beroemde oorlogsroman 'Catch 22'. Wie was hij?
5. "Alphons Clenin, der Polizist von Twann, fand am Morgen des dritten Novembers neunzehnhundertachtundvierzig dort, wo die Straße von Lamboing (eines der Tessenbergdörfer) aus dem Walde der Twannbachslucht hervortritt, einen blauen Mercedes, der am Straßenrande stand." Uit welke beroemde roman uit de Duitstalige literatuur is dit de openingszin?
6. Hij stond aan de wieg van de moderne kinderliteratuur, schreef boeken als "Rozemarijntje", "Voetstapjes in de sneeuw" en "Jaap Holm en z'n vrienden". Zijn werk is vertaald in het Engels, Indonesisch, Japans en Esperanto. Wat is zijn naam?
7. Vorige week (december 1999) verscheen het literair debuut van een inmiddels 69-jarige prominent oud-politicus. Het is een verhalenbundel onder de titel 'Kraanvogels'. Wie is de auteur?
8. De Oude Buisse Heide is een landgoed in de buurt van Zundert, dat in 1945 door Henriette Roland Holst (1869-1952) is nagelaten aan de Vereniging voor Natuurmonumenten. Er is daar nu een literaire wandeling uitgezet. Onmiddellijke aanleiding voor het uitzetten van de wandeling was het verschijnen van de biografie van deze dichteres: welke historica schreef dit werk?
9. Aan de Romantiek, die zich aan het einde van de 18e eeuw op diverse gebieden ging ontplooien, ging in de (Duitse) literatuur een voorspel vooraf. Enkele dichters, waaronder Schiller, Goethe en Herder kunnen worden gerekend, gingen aan het 'gevoel', als een van de zintuigen, een brede plaats in hun werk inruimen. Deze breuk met het classicisme overheerste als literaire impuls de poëzie van Goethe en Schiller in de jaren zeventig en tachtig van de achttiende eeuw. Welke stroming zoeken we?
10. Het gezegde 'op zijn elfendertigst' is een aanduiding voor traagheid. Wat is de etymologie van dit begrip?6. GESCHIEDENIS VOOR 1900
1. Hoe luidt het eerste gebod?
2. Dit instrument werd gebruikt door zeevaarders als hulp bij het navigeren. het word in de achtste eeuw v.C. al ontwikkeld door astronomen uit Egypte. Met dit instrument werd de positie van een hemellichaam t.o.v. de horizon bepaald.
3. De Reconquista is de herovering van het Spaanse schiereiland door de christenen op de Moren (8e eeuw - 1492). De Spaanse edelman Rodrigo Diaz De Vivar, heroverde in 1094 de stad Valencia op de Arabieren. Deze nationale held van de Spanjaarden werd heter bekend onder zijn Moorse bijnaam. In 1140 werd aan hem een epos gewijd, dat later door o.a. Corneille en Herder word bewerkt. Hoe luidde zijn bijnaam?
4. Wat hebben de goden Ra (Egypte), Soerja (India), Huitzilopochti (Azteken) en Apollo (Grieken) gemeen?
5. In 1886 brak in de Amsterdamse Jordaan het zogenaamde 'Palingoproer' uit. Vechtpartijen met de politie liepen uit de hand, en toen revolutionaire tendensen de overhand namen, werd het leger te hulp geroepen. Er vielen 26 doden. Waarom noemt men deze opstand Palingoproer?
6. Welk werk - over de betekenis van het Romeinse Rijk in Gods heilsplan - schreef Augustinus tussen 413-426? Hij kwam tot de conclusie dat de Romeinse staat en het christelijk geloof in de basis van het bestaan niets met elkaar van doen hadden.
7. Welk overzees gebied verwierf Nederland in 1667?
8. Hoe heette, in de Griekse mythologie, de veerman die de dode zielen over de rivier de Styx zette?
9. Gedurende de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) hadden de Zweden kans gezien hun imperium om de Oostzee heen belangrijk te verstevigen. Alle Baltische en Noord-Duitse Oostzeehavens worden bemachtigd onder de heerschappij van een Zweeds vorstenhuis, waarvan Gustaaf Adolf II wel de belangrijkste was. Hoe heette dit koningshuis, dat Zweden regeerde van 1523-1654?
10. Er zijn 66 Bijbelboeken. In 65 ervan wordt God met naam en toenaam genoemd, in één van de boeken niet. Het bedoelde boek wordt ook wel de 'liefdesroman' van de Bijbel' genoemd, en speelt zich af in het Perzische rijk waar een joodse vrouw haar volk van de vernietiging redt. Welk boek wordt hier bedoeld?7. ONTSPANNING EN VERMAAK
1. Wie is de beschermheilige van de muziek, wier naam in vele harmonie- en fanfareorkesten doorklinkt.
2. Hoe oud is belegen kaas?
3. We zoeken de naam van een bekende fabrikant van schrijfgerei. De naam van dit merk is afkomstig van het pseudoniem van de in Rusland geboren, Franse tekenaar en karikaturist Emmanuel Poiré (1859-1909) en is afgeleid van het Russische woord voor het bedoelde schrijfgerei.
4. Waarom zijn de bananen krom?
5. Welke twee Nederlandse plaatsnamen zijn in de volgende zin verborgen? 'Met die goede daad leverde bij inderdaad het bewijs mild en zachtzinnig te zijn'.
6. Welke Nederlandse hoffotograaf overleed in 1991 op 75-jarige leeftijd?
7. De toptien van Sinterkinascadeaus gaf verrassenderwijs een terugkeer te zien van een typisch Nederlands gezelschapsspel, dat eerder met de jaren vijftig wordt geassocieerd dan met het nieuwe millennium. Welk spel?
8. Aan welke Nederlander is momenteel een tentoonstelling gewijd in het Leidse museum De Lakenhal?
9. Jullie horen de tune van een bekende Amerikaanse tv-serie uit de jaren zestig. Welke?
10. Ze komt uit India, is 20 jaar en haar naam is Yukta Mookhey. Waarom kwam ze op 4 december 1999 in het nieuws?8. SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK
1. Hoe noemt men het principe dat Europese instellingen zich niet mogen bemoeien met zaken die beter nationaal, provinciaal of lokaal geregeld kunnen worden? Hetzelfde begrip wordt gebruikt voor de gedachte dat wat een particuliere organisatie kan doen, niet door de overheid gedaan hoeft te worden.
2. Keerzijde van de toegenomen mobiliteit is de verkeersonveiligheid. Dieptepunt was het jaar waarin in het Nederlandse verkeer 3264 doden vielen. In welk jaar was dat? (marge=1 jaar)
3. Hoe noemt men een persoon die opnieuw een zelfde misdrijf begaat?
4. Gottlob Frege, Duits wiskundige, ontwikkelde aan het einde van de 19e eeuw ten nieuwe traditie in de logica (de leer van het denken of redeneren). De redeneerkunst word door hem naar het voorbeeld van de wiskunde geanalyseerd. Daarvoor werd in de westerse filosofie ruim 2000 jaar lang de zogenaamde syllogistische logica aangehangen (de analyse van de redeneerkunst vanuit de taal). Wie had deze vorm van logica ontwikkeld?
5. Wat is de waarde van de dagelijkse Nederlandse export, uitgedrukt in guldens? (marge=10%)
6 Noem vier Nederlandse dagbladen, die in de loop der jaren zijn verdwenen.
7. Welke fout bevat het volgende e-mailadres: kok@pvda@.nl?
8. Noem tenminste twee universitaire studierichtingen die in het collegejaar 1999-2000 met een numerus fixus zijn belast.
9. Wat betekenen de letters CNN?
10. Wat doet iemand die 'actuaris' is?9. EXACT
1. In de dierenwereld bestaan veel wonderlijke namen. De 'kardinaal' is een vinkensoort, de 'glazenmaker' is een libel, de 'burgemeester' een zeemeeuw, etc. Maar welke levensgevaarlijke diersoort wordt aangeduid met de naam 'Portugees oorlogsschip'?
2. Met welke vakterm, afkomstig van het Latijnse woord voor 'scheurbuik', wordt vitamine C ook wel aangeduid?
3. Wat wordt bedoeld met het 'dopplereffect', genoemd naar de Oostenrijkse natuurkundige Doppler?
4. Wat is het volgende getal in de reeks 1,2,5,12?
5. Welke zijn de drie soorten bloedcellen in het menselijk lichaam?
6. Wat was er zo bijzonder aan de vlucht van het vliegtuig Bell X-1, dat op 14 oktober 1947 werd bestuurd door de Amerikaanse piloot Chuck Yeager?
7. Welke wiskundig belangrijke ontdekking deden bewoners van India ca. 1500 jaar geleden? Deze ontdekking werd rond de veertiende eeuw via Arabische kooplieden in Europa geïntroduceerd.
8. Tropische orkanen kennen windsnelheden van meer dan 34 meter per seconde. De energie voor een orkaan wordt vooral geleverd door opstijgende waterdamp. Dat betekent dat tropische orkanen alleen bestaan in gebieden waar het zeewater warmer is dan hoeveel graden Celsius? (marge=1°)
9. Er zijn slechts twee lichaamsdelen die, omdat ze een identieke waterhuishouding hebben, geen zweetklieren bevatten. Noem één van de twee.
10. Waarom kan de Hubble-telescoop, die in 1990 in gebruik word genomen, veel duidelijker foto's maken dan andere telescopen?10. AARDRIJKSKUNDE
1. Welk Europese volkslied heet in het Nederlands vertaald: "Wanneer gij roept, mijn vaderland" en wordt op dezelfde melodie gezongen als het Britse volkslied "God save the Queen"?
2. Hoe worden de steppen van Zuid-Amerika genoemd?
3. Welke rivier stroomt door St. Louis?
4. Abel Tasman (1603-1659) leidde in 1642 een verkenningstocht naar het zogenaamde 'Zuidland'. Tijdens die tocht 'ontdekte' hij Van Diemensland en Statenland, landen welker kusten al eerder door Nederlanders aangedaan waren. Hoe heten die gebieden tegenwoordig
5. Welke landstreek vind je zowel in Spanje als in Polen?
6. Welke zee is, gemeten naar de gemiddelde jaartemperatuur, de warmste zee ter wereld?
7. Als je vier buitenlandse auto's op een rij ziet staan met de nationaliteitsletters A, B, C, D, uit welke vier landen komen ze dan?
8. Door welke drie werelddelen loopt de evenaar?
9. Hoe komen de in Zuid-Afrika wonende Bosjesmannen aan hun naam?
10. Welke gemeente is een dorp in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, is een voorstad van Antwerpen en is een stadje in de Belgische provincie Brabant?