DEZE EEUW

1 Van welke Franse publicist en politicus is de uitspraak 'Ik hou zoveel van Duitsland dat ik het heerlijk vind dat er nu twee zijn'?

2 In 1982 voerden Groot-Brittannië en Argentinië een korte maar hevige oorlog over een eilandengroep in de zuidelijke Atlantische Oceaan. Bij ons zijn die eilanden bekend onder de naam de Falklands. Hoe noemen de Argentijnen deze eilanden?

3 De sterftecijfers in de Eerste Wereldoorlog waren hoog: Frankrijk en Duitsland verloren beide twee miljoen mensen, ongeveer twee tot drie procent van de totale bevolking. Een van de deelnemende landen verloor als gevolg van gevechten, honger en ontberingen in totaal 15% van zijn bevolking. Welk land?

4 Hij was president van Zuid-Afrika, had de opwekkende bijnaam ´de grote krokodil´ en voerde als eerste president een gesprek met Nelson Mandela. Wie bedoel ik?

5 Wat is het kortst zittende kabinet geweest dat Nederland ooit heeft gehad?

6 Wie was de ´hofarchitect´ van Adolf Hitler?

7 Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog zetten de Japanners een wapen in met de naam ´goddelijke wind´. Wat het Japanse woord hiervoor?

8 Hoe heette de eerste partijleider van de DDR?

9 Minister Relus ter Beek van Defensie (1989-1994) kwam tijdens zijn bewind enkele malen stevig in aanvaring met de opperbevelhebber van de landmacht. Wie was deze opperbevelhebber?

10 Een van de grote Duitse operaties in de Tweede Wereldoorlog had de codenaam ´Fall Gelb´. Welke operatie was dit?

EXACT

1 Welke dieren hebben een exoskelet?

2 Waar staat in het periodiek systeem der elementen de combinatie Mn voor?

3 Het broeikaseffect wordt (hoogstwaarschijnlijk) veroorzaakt door een aantal gassen, waaronder CO2 en NOx, afkomstig van verkeer en industrie. Ook koeien, hoe puur natuur ze ook mogen zijn, leveren echter een duidelijk meetbare bijdrage aan het broeikaseffect. Waarmee?

4 Wie was de eerste Nederlander die een Nobelprijs kreeg?

5 Hoe heet het (door fruit zelf geproduceerde) gas dat de rijping bevordert?

6 Wat is het verschil tussen een muildier en een muilezel?

7 Wat is chiromantie?

8 Deze orchidee uit Zuid-Amerika heeft een soort peulen als vrucht, die als ze spontaan gaan rotten, of door langdurige fermentatie zover worden gebracht, een zeer gewild product voortbrengen. De Azteken gebruikten het al, maar tegenwoordig wordt meestal de chemische imitatie gebruikt.

9 Wat betekent de afkorting LPG?

10 Wat is Plasmodium falciparum?

MUZIEK

1 Hoe heet een muziekstuk waarin het thema telkens op een andere manier terugkeert (een octaaf hoger of gespiegeld)?

2 Muziekfragment: wie componeerde deze muziek?

3 Eind jaren twintig richtte His Master´s Voice als eerste platenmaatschappij ter wereld een speciale opnamestudio in, vlakbij het woonhuis van de componist/dirigent Edward Elgar, toen een van de grootste coryfeeën van HMV. De studio is nog steeds in gebruik en is vanwege de goede akoestiek zeer in trek, vooral bij klassieke musici. De naam?

4 Muziekfragment: Eind jaren zeventig was deze zanger een van bekendste vertegenwoordigers van de New Wave. Later liet hij zich inspireren door big-bandmuziek uit de jaren veertig en ging hij meer de ´jazzy´ kant uit. Wie?

5 Bach had zoals bekend veel zonen, van wie er een aantal ook de muziek in ging. Noem een van deze zonen.

6 In 1968 ging de Britse bluesband The Yardbirds uit elkaar. De gitarist van de groep, Jim Page, richtte met enkele maatjes The New Yardbirds op, maar na enkele maanden veranderde de groep haar naam. Onder de nieuwe naam werd deze groep, een van de grondleggers van de hardrock, wereldberoemd. Welke groep?

7 Muziekfragment: Wat voor instrument is dit?

8 Deze Frans-Baskische componist leefde van 1875 tot 1937. Hij schreef twee operaatjes en een pianoconcert voor de linkerhand. Zijn bekendste muziekstuk duurt ongeveer een kwartier, was een aantal jaren geleden de soundtrack van de filmkomedie ´Ten´ en is tot vervelens toe te horen op Classic FM. Over welke componist hebben we het?

9 Begin deze eeuw arriveerde het arme joods-Russische gezin Baline in de VS. De jongste zoon Israel werkte overal en nergens als duvelstoejager, totdat bleek dat hij een groot talent had voor het maken van liedjes. Hij ´ontjoodste´ zijn naam en werd een van ’s werelds succesvolste componisten van lichte muziek. Zijn glorieperiode lag in de jaren dertig, veertig en vijftig. Zijn grootste knaller was ´I´m dreamin´of a white Christmas´. Wie is dit?

10 Welke violist is dirigent van het Orkest van het Oosten en wordt volgend jaar dirigent van het Residentieorkest?

SOCIAAL/MAATSCHAPPELIJK

1 Wat is munteenheid van Slovenië?

2 Hoe heet de hoofdredacteur van NRC Handelsblad?

3 Wat betekent VARA?

4 Hoeveel spoorwegstations heeft Nederland momenteel (een marge van tien is toegestaan)?

5 Wie is de Duitse minister van Financiën?

6 Wat betekent de afkorting DIN?

7 Hoeveel bruggen heeft Amsterdam (een marge van 25 is toegestaan)?

8 Noem drie Zuid-Koreaanse automerken.

9 Een bericht uit het Haarlems Dagblad van 2 november 1957: ´Op de eerste dag waarop de maatregel voor het gemotoriseerd verkeer van kracht was, heeft de politie op verzoek van de minister van Justitie strenge controle uitgeoefend op de naleving van de nieuwe bepaling. Maar desondanks is het met de bekeuringen nogal meegevallen, want over het algemeen hebben de weggebruikers zich aan de nieuwe regeling gehouden. Op de invalswegen bij de grote steden kwamen de meeste overtredingen voor.´ Over welke verkeersmaatregel, die dus van kracht werd op 1 november 1957, gaat het hier?

10 Van wie is (naar verluidt) de uitspraak: ´Uitvindingen zijn 1% inspiratie en 99% transpiratie´?

KUNST

1 Aan het begin van deze eeuw ontstond er in München een schildersbeweging, waartoe onder andere Wassili Kandinsky, Gabriele Münter en Franz Marc behoorden. Hoe heette deze groep/beweging, die werd genoemd naar een schilderij van een van hen?

2 Ze maken vaak zeer grote, uit vele delen samengestelde panelen die veelal een combinatie vormen van fotografie van schilderkunst. Enkele malen hebben ze zichzelf tentoongesteld als ´living scuptures´, onder andere in het Stedelijk Museum. Bepaald baanbrekend was het gebruik van hun eigen uitwerpselen als grondstof voor hun werk. Welke Britse kunstenaars zijn dit?

3 Een van de bekendste – en best betaalde – Duitse schilders van dit moment heeft als specialiteit dat hij alle afbeeldingen op hun kop schildert. Op deze manier probeert hij een nieuwe visie op de werkelijkheid te geven. Welke schilder is dit?

4 Hoe heten de verticale groeven in Griekse en Romeinse zuilen?

5 De Duitse Rijksdag is de afgelopen jaren geheel opgeknapt en gemoderniseerd, en heeft daarbij onder andere een spiraalvormige koepel gekregen. Van welke architect is dit opvallende ontwerp?

6 Welke schilder is de bedenker van het begrip ´suprematisme´?

7 Welke kunststroming is de opvolger van de barok?

8 Hij werd geboren in Venetië in 1696 en werd al op jonge leeftijd wereldberoemd vanwege de prachtige fresco’s die hij maakte. Hij was zo beroemd dat hij zelfs werd uitgenodigd door de koning van Zweden om in het paleis van Stockholm fresco’s te komen maken. Hij sloeg de opdracht af, maar accepteerde het verzoek van de bisschop van Würzburg om het plafond van Residenz te voorzien van wat het grootste fresco ter wereld zou worden. Welke schilder was dit?

9 De Nederlandse Spoorwegen hebben momenteel een treinstel van binnen geheel door een kunstenaar laten inrichten. Door wie?

10 Rob de Nijs had in de jaren zeventig een hit met het lied ´Malle Babbe´. Er bestaat ook een schilderij van het mens. Wie heeft dit gemaakt?

GESCHIEDENIS VOOR 1900

1 Wat herdenken de protestanten in Noord-Ierland met hun beruchte 'Oranjemarsen'?

2 Met wie was Willem van Oranje getrouwd?

3 Wie vertaalde de bijbel in het Latijn?

4 Wat zijn de twee oudste universiteiten ter wereld?

5 Koning Willem III was weinig populair; wat was zijn bekendste en (waarschijnlijk) minst flatteuze bijnaam?

6 Waar komt Sinterklaas (de echte) vandaan?

7 Wat was de eerste stad met meer dan één miljoen inwoners?

8 Aan welke oorlog maakte de Vrede van Aken in 1748 een eind?

9 Wie benoemden de Staten-Generaal in 1585 tot landvoogd?

10 In welke twee steden staan standbeelden van Johan de Witt?

TAAL/LITERATUUR

1 Wat is de eigenlijke betekenis van het woord luitenant?

2 Met welke boeken werd de Engelse auteur A.A. Milne wereldberoemd?

3 Wie is de bedenker van de term ´gordel van smaragd´?

4 Wat is het goed Nederlandse woord voor overall?

5 Welke Nederlandse schrijver heeft dit jaar de Gouden Strop gewonnen?

6 Van welke auteur/humorist is de uitspraak ´Ik ben mijn eigen bananenschil´?

7 Hij droeg een ruitjespet, rookte een pijp, gebruikte opium en speelde voortreffelijk viool. Op welk fictief personage zijn deze kenmerken van toepassing?

8 Noem twee synoniemen voor ooievaar.

9 Onder welk pseudoniem publiceerde A. F. Th. van der Heijden zijn eerste twee boeken?

10 In het Engels heet het velcro, in het Spaans heet het velcro en zelfs in het Frans heet het velcro. Hoe heet het in het Nederlands?

SPORT

1 Hoeveel grand-slamtitels won Steffi Graf in haar hele carrière?

2 Wie is de wereldrecordhouder op de 200 en 400 meter hardlopen?

3 In september van dit jaar (1999) overleed op tachtigjarige leeftijd een van de eerste Nederlandse voetballers die in 1949 in het buitenland ging spelen, bij Le Havre om precies te zijn. Voordien, van 1936 tot 1949 speelde hij 230 wedstrijden in het eerste elftal van Feyenoord. Ook speelde hij 22 keer in het Nederlands elftal. Welke voetballer is dit?

4 Wat is de snelste marathonstad?

5 Welk sportersechtpaar geniet de twijfelachtige reputatie dat beide partners wegens doping langdurig (zo niet permanent) zijn geschorst?

6 Ooit verloor Ajax een als vriendschappelijk bedoelde wedstrijd tegen Bayern München met 8 – 0. Waarom werd deze wedstrijd gespeeld?

7 Bij welke voetbalwedstrijd met een Nederlandse club zijn de meeste doden gevallen?

8 Hoeveel keer is het wereldkampioenschap wielrennen in Nederland gereden?

9 Van wie is de uitspraak ´Sport is de belangrijkste bijzaak in het leven´?

10 In de jaren vijftig – en misschien ook later nog wel – was er een bekende voetbalstrip met als held van het verhaal ene Kick Wilstra. Welke drie voetballers leenden delen van hun naam aan deze imaginaire held?

AARDRIJKSKUNDE

1 In Friesland werden in vroeger eeuwen toen er nog geen voldoende stevige dijken waren de dorpen gebouwd op een terp. Ook in Groningen gebeurde dit, alleen hadden deze heuvels daar een andere naam. Welke?

2 Aan welke rivieren ligt Düsseldorf?

3 Wat is de zuidelijkst gelegen staat van de USA?

4 Hoe heet de hoofdstad van Laos?

5 Op welk eiland ligt Hellevoetsluis?

6 Duitsland verloor in 1919 bij de Vrede van Versailles al zijn koloniën. Het beheer over de Duitse gebieden kwam in handen van de overwinnaars (Engeland, Frankrijk, België en Japan). Welk gebied – tegenwoordig zijn het twee landen – kreeg België toegewezen?

7 Wat is qua oppervlak de grootste stad van Europa?

8 Hoe noemen Japanners hun land zelf?

9 Wat is de hoofdstad van de Duitse deelstaat Hessen?

10 Aan welke landen grenst Slowakije?

ONTSPANNING/VERMAAK

1 Waar staat de afkorting MASH voor?

2 Hoe heet het verticale deel van een traptrede?

3 Wat is een Saturday night special?

4 Heineken is qua omvang en omzet ’s werelds tweede bierbrouwer. De vraag is dan natuurlijk: wat is de grootste?

5 In de jaren dertig was Jacques van Tol Nederlands beste en bekendste schrijver van cabaretteksten en liedjes, o.a. voor Louis Davids. In de oorlog was hij ´fout´, zo fout dat hij na 1945 nooit meer mocht publiceren. Hij was echter een van de weinigen die behoorlijke teksten kon maken, zodat Wim Sonneveld en vele anderen jarenlang in het geheim gebruik bleven maken van deze scribent; de geleverde teksten publiceerde Sonneveld onder zijn eigen naam. De zoon van deze cabaretschrijver maakte in de jaren tachtig onder een halfpseudoniem kortstondig carrière als liedjeszanger. Over wie heb ik het?

6 Wie is de maker van filmklassiekers als Hollywood Boulevard, Some like it Hot, One-Two-Three, The Fortune Cookie, e.z.v.a.?

7 Welk onderdeel van een sigaar wordt het belangrijkst geacht voor de smaak?

8 Waar wordt slivovitsj van gemaakt?

9 Iemand met de naam Issur Danielovitsj Demsky maakt in ieder geval in Amerika weinig kans op een succesvolle carrière als filmacteur. Hij veranderde zijn naam, en kreeg succes, onder meer in de films Spartacus, Lust for Life en Gunfight at the OK corral. Ook zijn zoon is inmiddels (onder de 'nieuwe' naam) een beroemd acteur, die speelde in Wall Street, Fatal Attraction en Coma. De naam van vader of zoon is?

10 Hoe heet de partner van Mickey Mouse?